Geçen haftaki yazıma bu hafta da devam edeceğim. Gerek vatandaşlarımızdan gerekse meslektaşlarımızdan gelen sorular için, aslında vurgulamak istediklerimizin özeti demek doğru olacaktır. Bu anlamda değerli katkılarınız için çok teşekkür ediyorum.

 

SORU: Deprem olduğu sırada evdeki en güvenli yer neresidir?

CEVAP: Bu sorunun cevabını iki bölümde vermek gerekir. Birincisi, deprem dayanımı yeterli bir evde oturuyorsanız sadece üzerinize düşecek eşyalardan uzak durmalısınız, bulunduğunuz mekânın (balkonlar hariç) önemi yok. Problem ikinci durumda yani deprem dayanımı yetersiz binalarda ortaya çıkmaktadır. Bu tür binalar, deprem kuvvetleri karşısında birçok parametreye göre hareket ederler. Bu nedenle, depremde evin içinde bulunulması gereken mekân konusunda genel bir tavsiyenin uygun olmayacağı kanaatindeyim. Açıkçası en sağlıklısı, deprem sizi bulmadan, binanızı depreme dayanıklı hale getirmektir.

 

SORU: Elazığ’daki mevcut yapı stokunun deprem güvenliği ne düzeydedir?

CEVAP: Şimdiye kadar Elazığ’daki binaların geneli ile ilgili bir deprem dayanımı tespiti yapılmamıştır. Aslında bu durumun tespiti kentsel dönüşümün bir parçasıdır. Kentsel dönüşümün ilk adımı il merkezinin yapısal deprem risk haritasının çıkarılmasıdır. Bu harita ile beraber yapıların gerçek durumu ortaya çıkacak ve bu sonuç zorunlu adımların atılmasına sebep olacaktır. Bu soruya Fırat Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nün şimdiye kadar ilimizde ve bölgemizde yaptığı çalışmalar göz önüne alınarak cevap verilebilir. Bu çalışmalarda, özellikle 2000 yılı öncesi inşa edilmiş yapıların önemli bir bölümünün deprem dayanımının yetersiz olduğu görülmektedir. 7 Nisan 2010 tarihli Günışığı gazetesinde, ilimizin genel yapısal deprem dayanımı fotoğraflarla ifade edilmeye çalışılmıştır.

 

SORU: Son zamanlarda inşa edilen binalarda bodrum zeminin dışındadır. Bu durumun depremde etkisi ne olur?

CEVAP: Bodrum katının zeminin içinde kalması ile ilgili zorunlu bir kural yok. Ancak özellikle dayanımı düşük ve sıvılaşma riski olan zeminlerde bodrum katının zemine gömülmesi uygun olacaktır. Bunu depremlerdeki tecrübeleri dikkate alarak ifade ediyorum. Birçok depremde, birbirine komşu ve yaklaşık aynı yapı kalitesine sahip yapılardan, bodrumlu olan depremi hafif hasarla atlatırken, bodrumsuz yapı orta veya üstü hasara uğramıştır. Bodrumlu yapılar zeminle iyi etkileşim gösterdiğinden, depremde de daha olumlu davranışlar göstermektedirler. Bu nedenle tavsiyemiz bodrum katın zemine gömülü olmasıdır.

 

SORU: İlimizde de inşaatları başlayan köprülü kavşakların trafiğe ne gibi faydaları olacaktır?

CEVAP: İyi bir yol tasarımında bulunması gereken bazı şartlar vardır. Bunlar: yolun fonksiyonel ve elverişli olması, emniyetli olması, ekonomik olması ve estetik olmasıdır. Özellikle trafik yoğunluğuna bağlı olarak yollardaki köprülü kavşaklar kaçınılmaz olmaktadır. Karayollarımızda meydana gelen kaza tipleri ve oranları incelendiğinde, kavşaklarda geçiş üstünlüğüne uyma kuralının ihlalinden oluşan kazaların önemli bir yer tuttuğu görülür. Trafik güvenliğinin en üst düzeyde sağlanabilmesi için gerek şehirlerarası yollarda gerekse meskûn mahaller içerisinde yapılmış olan veya yapılması düşünülen eş yüzey ve köprülü kavşakların yeterli teknik özellikleri taşıması gerekmektedir. Standartlara uygun projelendirilen köprülü kavşaklar trafiği önemli ölçüde rahatlatacak ve güvenli hale getirecektir.

 

Merak edilen soruları cevaplamaya mümkün olduğunca devam etmeye çalışacağım. Sizinde merak ettiğiniz sorular varsa lütfen bu soruları, kealyamac@firat.edu.tr adresine e-posta ile gönderiniz. Hayırlı ramazanlar dilerim…