İnşaat işlerinde çalışmalar, her konu bir veya birkaç standart dikkate alınarak yürütülmektedir. Malzemeler içinde aynı şekilde standart ve yönetmelikler söz konusudur. Beton, en önemli yapı malzemelerinden biridir. Beton için yapım, döküm ve bakım kuralları söz konusudur. Türk Standartlarından, TS 1247; normal hava şartlarında beton dökme, TS 1248; anormal hava şartlarında beton dökme kurallarını ifade etmektedir.

Havalar giderek soğuyor. Kar yağışı gecikti dersek, geçmiş yıllar dikkate alındığında, yanlış olmaz. Soğuk havalarda da yapım işleri devam etmektedir. Bu tip havalarda, beton dökülürken dikkat edilecek hususları TS 1248 belirler. Bu standart, istenen kıvam ve işlenebilme özeliğinde, yeterli mukavemet ve dayanıklılıkta beton yapabilmek için anormal hava şartlarında uyulması gereken yapım döküm ve bakım kurallarını kapsar.

İlk önce anormal hava şartını tanımlarsak, istenilenleri de daha rahat ifade edebiliriz. Anormal hava şartları; beton dökümü sırasında, sağanak halinde yağış, şiddetli rüzgâr, aşırı soğuk ve don, aşırı sıcaklık yükselmesinin bulunduğu süredeki hava durumudur.

Aşırı soğuk hava, beton dökümü sırasında ortalama sıcaklığın ard arda üç gün süre ile +5°C’ın altına düştüğü süredeki hava durumudur.

Aşırı sıcak hava, beton dökümü sırasında ortalama sıcaklığın ard arda üç gün süre ile +30°C’ın üstünde bulunduğu süredeki hava durumudur.

Ortalama sıcaklık, beton döküm yerinde saat 7.00’de, 10.00’da, 13.00’de, 16.00’da ve 19.00’da ölçülen hava sıcaklıklarının aritmetik ortalamasıdır.

Soğuk havada beton dökme kurallarının amacı, don olayına rağmen yeterli mukavemet ve dayanıklılıkta beton elde etmektir.

Mukavemetin gelişmesi için gereken beton koruma süreleri, bu sürenin sonunda mukavemetin artmasına elverişlilik bakımından meydana gelebilecek hava şartları ile yapının güvenliği için gerekli mukavemet değerleri göz önüne alınarak tespit edilmelidir. Bu konuda mukavemet açısından gerekli koruma tedbirleri hava şartlarına dayanıklılık bakımından alınacak tedbirlerden önce göz önünde bulundurulmalıdır.

Taze betonu yerleştirdikten sonra olabilecek donlardan koruma ve bu süre içinde gerekli en az sıcaklığın sağlanmasıyla ilgili tedbirler önceden planlanmalıdır. Soğuk havada beton dökümü ile ilgili birçok tedbir alınabilir. Betonu oluşturan malzemeler ısıtılabilir, priz hızlandırıcı katkılar kullanılabilir veya inşaatın kapalı bölümleri ısıtılabilir.

Tedbirlerin her birinin kendine has özellikleri vardır. Mesela; karışım suyunu ısıtabilirsiniz ancak 40 ^oC’den fazla ısıtmamak gerekir. Eğer bu dereceden daha fazla ısıtılırsa, su ilk önce agrega (kum ve çakıl) ile karıştırılmalı, sıcaklık 40 ^oC’nin altına düşünce çimento karışıma eklenmelidir. Eğer sıcak su sistemi bu şekilde ayarlanmazsa, çimento çok hızlı priz alabilir ve istenmeyen sonuçlarla karşılaşılır.

Beton kullanışlı ancak bir o kadar da hassas bir yapı malzemesidir. Normal şartlar altında bile yapımı, dökümü ve bakımında birçok problemle karşılaşılmaktadır. Şartların olumsuzlaşması halinde beton hususunda daha dikkatli davranmak gerekmektedir.

Soğuk havalarda beton dökerken mutlaka önceden ek tedbirler alınmalıdır. Çünkü beton içerisindeki su donarsa, istenilen taşıyıcılık özelliği sağlanamayacaktır. Bunun yanında ekonomik kayıplarında yaşanmaması isteniyorsa, soğuk ve yağışlı havalardaki beton dökümlerinde dikkatli ve tedbirli olunmalıdır.

Anormal hava şartlarında, beton döküldükten sonra dayanım kazanma süresi önem kazanmaktadır. Soğuk havalarda kalıp sökme süreleri mutlaka uzatılmalıdır. Beton geç dayanım kazanacağından, kalıplar normal zamanlardakinden daha uzun sürelerde sökülmelidir.

Gerekli tedbirler döküm sırasında alınsa bile, soğuk havalarda özellikle gece dökümlerinden kaçınılmalıdır.

Beton ve betonarme önemli yapı malzemeleridir. Onlardan istediğimiz dayanım ve dayanıklılık gibi performansları, kurallara uyduğumuz sürece elde edeceğimize şüpheniz olmasın. Unutmayalım; sağlam gelecek, sağlam yapılarla inşa edilir.