Başyurt-Karakoçan Depreminden sonra TÜDES’i (Türkiye Deprem Stratejisi), Fırat İnşaat Mühendisleri Derneği olarak tasarladık ve gündeme taşıdık. Türkiye, deprem konusunda öncelikle bir deprem stratejisine sahip olmalıydı. Bu konuda şu anda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının da önemli çalışmaları var. Ancak bakanlığın bu çalışmalarına illerden gereken katkıların yapılamadığı kanaatindeyim.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ulusal deprem stratejisi ve eylem planı adı altında önemli bir çerçeve oluşturdu. Genelde usul, Ankara’dan yazılan kuralların taşrada uygulanmasıdır ancak görülen o ki, bakanlık bu sefer alışılanın aksine ve takdire değer bir şekilde taşranın sesine kulak veriyor. Bu fırsatı kaçırmamak gerekir. Bakanlığın dikkat ettiği şu husus çok önemlidir: Her ilin kendine has yapısal özellikleri mevcuttur. Öyle ise kesinlikle ana temalar aynı olmak şartıyla her ilin kendine has deprem stratejileri oluşturulmalıdır.

Bu konuda akıllı davranıp hızlı olan iller önemli kazanımlar elde edeceklerdir. Elazığ da konu ile ilgili kurum ve kuruluşlar bir araya gelmeli ve en kısa zamanda Elazığ’ın deprem riski masaya yatırılmalıdır. Ortak akıl, problemlerin çözümünde en büyük avantajımızdır. Elazığ için üreteceğimiz çözümlerin yanında, ülke geneli içinde çözüm önerileri ve stratejiler sunabiliriz. Bu bağlamda, Fırat Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Yapı ve Beton Uygulama ve Araştırma Merkezi ve Fırat İnşaat Mühendisleri Derneği’nin deprem stratejileri konusundaki önerilerini özetle şöyle sıralayabiliriz:

 

Elazığ İçin Deprem Stratejisi Önerileri:

1. Kurumlar arası ilişkiler, ikili ilişkilerden kurtarılıp, ortak projelerle güçlü ve verimli hale getirilmelidir.
2. Elazığ Kent Sempozyumu, geniş katılımlarla gerçekleştirilmeli, kentin problemleri tespit edilmeli ve çözümler tartışılmalıdır.
3. Yeni inşa edilecek yapıların projeleri hususunda, Fırat Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü ve Fırat Üniversitesi Yapı ve Beton Uygulama ve Araştırma Merkezi’nden destek alınmalıdır. Uygulamadaki önemli sayıda projede deprem dayanımı açısından önemli eksiklikler mevcuttur.
4. Yapı denetimine ek kurallar belediye tarafından getirilmelidir. En önemli konulardan biri betonun sulanmasıdır.
5. Özellikle 2007 Sivrice Depremlerinden sonra ağır ve orta hasar gören ancak hiçbir işlem yapılmayan yapılarla ilgili tedbir alınmalıdır.
6. Ortak projelerle Elazığ Yapısal Risk haritası çıkarılmalıdır.
7. Yapıların yenilenmesi ile ilgili kırsal ve kentsel dönüşüm stratejileri hazırlanmalıdır.
8. Stratejiler ışığında yapıların yenilenmesi çalışmalarına başlanmalıdır.

 

Türkiye İçin Deprem Stratejisi Önerileri:

 

1. Türkiye Beton Enstitüsü’nü (TBE) kurmak, ülke genelindeki bütün beton santrallerini ve çimento fabrikalarını denetlemek gerekmektedir. Hazır beton denetlenmediği sürece transmikserler, büyük betonyerler olarak birçok bölgede çalışmaya devam edeceklerdir. Amerika ve Japonya gibi ülkelerde bu kurumlar çok ciddi görevler üstlenmiştir.
2. Yapı denetim sistemi, tam anlamıyla deprem dayanımı yüksek yapılar üretmeye başlamadan, sistemin açıkları kapatılmadan kentsel dönüşüm çalışmaları başlamamalıdır. Aksi halde bugünkünden daha büyük problemlerle karşılaşabiliriz.
3. B sınıfı ehliyeti olan bir sürücünün, kamyon ve otobüs gibi taşıtları kullanamadığı gibi her inşaat mühendisi her projeye imza atamamalıdır. Lisans mezuniyetinden sonra meslek içi eğitim devam etmelidir. Bu bağlamda, TMMOB ile ortak çalışmalar yapılmalıdır.
4. İnşaatlarda hep göz ardı edilen kalıpçı ve demirci ustaları sürekli eğitimin parçası olmalıdır. Ayrıca düzenlenecek kanunla inşaattaki eksikliklerden sorumlu tutulmalıdırlar. Böylece imalatın kendi içindeki oto kontrol sistemi geliştirilmiş olacaktır. Ömürde bir defa verilecek belge veya diplomaların yeterli olması, sorunlarımızın devam edeceği anlamını taşır.

 

“Medeniyet seviyesi yüksek, gözünü yıllar sonrasına dikmiş, hedefleri ve büyük projeleri olan toplumlar, depremde en güvenli mekânları kendi evleri olan toplumlardır.”

 

Deprem dayanımı yüksek evlerde, ailenizle birlikte nice güzel yıllar geçirmenizi temenni ederim. Yeni yılınız kutlu olsun…